Άρθρα με ονοματεπώνυμο

Πεινασμένα παιδιά

Γράφει η Γεωργία Τραγούδη*

Η ζωή στο σχολείο μας, εδώ κι ένα χρόνο, είναι εντελώς διαφορετική. Αυτό το 28% της ανεργίας στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό ή το 6 στους 10 νέους άνεργοι, το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη, έχει αρχίσει να καθρεφτίζεται στα μάτια των μαθητών και των μαθητριών μας.

Την περασμένη χρονιά είχαμε πολλές λιποθυμίες μαθητών, κυρίως στο μάθημα της γυμναστικής. Αιτία: η πείνα, η έλλειψη τροφής, της πρώτης από τις βιολογικές ανάγκες του ανθρώπου! Οι μαθητές δεν είχαν φάει τίποτα στο σπίτι τους.

Οι ίδιες συνθήκες καταγράφονται και στους NewYorkTimes στη συνέντευξη του Λεωνίδα Νίκα, διευθυντή Δημοτικού Σχολείου του Πειραιά. Προσθέτει κι ένα νέο φαινόμενο που παρατηρείται στο σχολείο του[,]: παιδιά να ψάχνουν στα σκουπίδια του σχολείου ή να παίρνουν τα υπολείμματα τροφών από τους φίλους τους.

Σήμερα φαίνεται ότι πολλές οικογένειες δεν έχουν απλώς πρόβλημα εύρεσης εργασίας, αλλά πρόβλημα επιβίωσης.

Σύμφωνα με έρευνα επαγγελματιών της δημόσιας υγείας στην Ελλάδα τον περασμένο χρόνο, ποσοστό κοντά στο 10% των μαθητών δημοτικών σχολείων και γυμνασίων, αντιμετωπίζουν το φαινόμενο της “ ανασφάλειας τροφής”, ήτοι είναι εκτεθειμένοι στον κίνδυνο της πείνας ( Αθηνά Λιγνού, καθηγήτρια της Ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθήνας, επικεφαλής του Προγράμματος σίτισης της ΜΚΟProlepsis ).

Δυστυχώς, τα παιδιά δε σιτίζονται στο ελληνικό σχολείο, παρά τις εξαγγελίες και προσπάθειες για το ολοήμερο σχολείο. Φέρνουν από το σπίτι το κολατσιό τους ή αγοράζουν κάτι από το κυλικείο.

Όταν, λοιπόν, η οικογένεια δεν έχει το αναγκαίο εισόδημα για να αντεπεξέλθει στο κόστος ζωής, τα παιδιά συχνά μένουν νηστικά. Και δυστυχώς, με τις συνθήκες που επικρατούν, η ασιτία παραμένει απειλή για όλο και μεγαλύτερο ποσοστό μαθητικού πληθυσμού.

Έρευνα της UNICEF, που πραγματοποιήθηκε μεταξύ των φτωχότερων ελληνικών νοικοκυριών με παιδιά, έδειξε ότι περισσότερο από το 20%, κάνουν “ελαφρά δίαιτα λόγω κρίσης”. Το πρόβλημα εντοπίζεται περισσότερο στις οικογένειες μεταναστών, αλλά έχει ήδη εξαπλωθεί και στις ελληνικές οικογένειες των αστικών περιοχών, όπου ο ένας ή και οι δυο γονείς είναι άνεργοι.

Φυσικά, αυτό δε συμβαίνει μόνο στη χώρα μας. Στη Βρετανία, έρευνα του Guardianσε δασκάλους, δείχνει ότι το 83% βλέπει μαθητές που είναι πεινασμένοι τα πρωινά και ότι ένα στα 4 παιδιά δεν έχει πάρει ικανοποιητικό πρόγευμα, πριν έρθει στο σχολείο. Σ’ αυτά προστίθενται και το 2% των δασκάλων, που είπε ότι όλα τα παιδιά του σχολείου, έρχονταν πεινασμένα. Επίσης, το 59% των ερωτηθέντων πρόσθεσε ότι χρειάστηκε να απομακρύνουν τα παιδιά από την τάξη για να φάνε κάτι και ένα 13% ότι αυτό συμβαίνει τακτικά. Αξιοσημείωτο είναι, ότι ένας στους 2 εκπαιδευτικούς έφεραν τρόφιμα ή φρούτα στο σχολείο με δική τους πρωτοβουλία, ενώ το 17% έδωσε στα παιδιά χρήματα για να αγοράσουν φαγητό. Αυτό συμβαίνει και στη χώρα μας, ενώ κάτι ανάλογο συμβαίνει και στην Ισπανία. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της UNICEF, περίπου το 1/5 των παιδιών (20%) στην Ισπανία ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας – ένας από τους χειρότερους δείκτες μεταξύ των 29 χωρών που συμπεριλαμβάνονται στην έρευνα, χειρότερος ακόμα και από αυτόν της Ιταλίας, της Πορτογαλίας και της Ελλάδας.

Μελετώντας, διαπιστώνεται επίσης, ότι το ίδιο ισχύει στη χώρα του ”ονείρου”. Παρακάτω βλέπουμε δεδομένα σχετικά με την πείνα των παιδιών στις Ηνωμένες Πολιτείες:

Το Υπουργείο Γεωργίας εκτιμά ότι περίπου 16 εκατομμύρια παιδιά στην Αμερική δεν τρώνε αρκετά ώστε να διατηρούν ένα φυσιολογικό ρυθμό ανάπτυξης.

20% των παιδιών δεν έχουν εξασφαλισμένη την καθημερινή τροφή τους. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 32,3% στην Ουάσιγκτον και 29,2% στο Όρεγκον.
54% των νοικοκυριών με παιδιά δεν έχει αρκετά τρόφιμα για να τα ταΐσει αξιοπρεπώς και ζητά βοήθεια από τις ομοσπονδιακές υπηρεσίες που είναι υπεύθυνες για τα επισιτιστικά προγράμματα.
22% των παιδιών της χώρας ζει σε συνθήκες φτώχειας ή αλλιώς πάνω από 16 εκατομμύρια παιδιά.

Στην πολιτεία του Μίσιγκαν στις βόρειο κεντρικές Ηνωμένες Πολιτείες, το ένα τέταρτο των παιδιών δεν έχει εξασφαλισμένη την τροφή και δεν ξέρει αν μπορεί να πάρει τα τρόφιμα που χρειάζεται καθημερινά για τη διατήρηση της υγείας του. Σε τέσσερις νομούς υπάρχουν περίπου 300.000 παιδιά που δεν έχουν τακτική πρόσβαση σε επαρκή τροφή για μια φυσιολογική ζωή.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η μόνη χώρα όπου είναι νόμιμο να εργάζονται τα παιδιά ηλικίας 12 έως 16 ετών και υπάρχουν εκατομμύρια παιδιά αυτής της ηλικίας που το κάνουν για να εξασφαλίσουν τροφή.

Σύμφωνα με μια πρόσφατη έκθεση από το Hunger Project, των Ηνωμένων Εθνών περίπου 27.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε μέρα από πείνα ή από αιτίες που σχετίζονται άμεσα με την πείνα. Από αυτούς το 75% είναι παιδιά κάτω των πέντε μηνών και το 15% παιδιά έως 16 ετών, πράγμα που σημαίνει ότι 24.300 παιδιά πεθαίνουν κάθε μέρα από την πείνα και τις συνέπειές της, ένα κάθε τρία και μισό δευτερόλεπτο.

Αν σκεφτεί κανείς ότι στον κόσμο τέσσερα εκατομμύρια νεογέννητα πεθαίνουν μέσα στον πρώτο μήνα της ζωής τους, 500.000 γυναίκες πεθαίνουν κατά τον τοκετό κάθε χρόνο, το 82% των παιδιών δεν λαμβάνουν αντιβιοτικά, δύο εκατομμύρια κάτω των 14 ετών έχουν AIDS, 600 εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο είναι θύματα της φτώχειας, 100 εκατομμύρια ζουν στο δρόμο, 150 εκατομμύρια κορίτσια και 73 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 18 ετών πέφτουν θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης κάθε χρόνο, νομίζει ότι ζει ένα εφιάλτη.

Ιατρικές μελέτες δείχνουν ότι τα πεινασμένα παιδιά μένουν πίσω όσον αφορά στην πρόοδό τους στο σχολείο, επειδή δεν μπορούν να συγκεντρωθούν. Η έλλειψη συγκέντρωσης, η κούραση, η συμπεριφορά των μαθητών και τα παράπονά τους ότι δεν αισθάνονται καλά, οδήγησαν τους δάσκαλους να ανακαλύψουν ότι οι μαθητές δεν έχουν φάει καλά (ή καθόλου), σύμφωνα με την έρευνα.

Επιστρέφοντας στα δικά μας, οι “Γιατροί του Κόσμου” δηλώνουν ότι το χειρότερο είναι πως οι επιπτώσεις της κρίσης αγγίζουν και το πλέον ευαίσθητο τμήμα του πληθυσμού, τα παιδιά. «Πολλά στερούνται ακόμα και τα πλέον βασικά. Δεν είναι υποσιτισμένα, με την έννοια που έχουμε στο μυαλό μας όταν μιλάμε για την Αφρική, θα έλεγα όμως ότι είναι πεινασμένα» δηλώνει ο πρόεδρος των ΓτΚ. Ο ίδιος αναφέρει ότι το φαινόμενο των πεινασμένων ελληνόπουλων παρατηρείται κυρίως, στο πολυϊατρείο του Περάματος. Η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη για τα παιδιά των μεταναστών, πολλά από τα οποία τρέφονται με συσσίτια, που όμως είναι σχεδιασμένα για ενηλίκους και όχι για παιδιά. Ένα επιμέρους σοβαρό πρόβλημα είναι εκείνο που αφορά στο βρεφικό γάλα.«Είναι πάρα πολύ ακριβό, με αποτέλεσμα οι γονείς να χρησιμοποιούν υποκατάστατα και να υπάρχουν διάφορα προβλήματα στα παιδιά, όπως γαστρεντερολογικά. Το να δίνεις γάλα εβαπορέ σε ένα βρέφος είναι ένα θέμα» λέει ο κ. Κανάκης.

Σύμφωνα με στοιχεία έρευνας του Ινστιτούτου Προληπτικής Περιβαλλοντικής και Εργασιακής Ιατρικής «Prolepsis», κατά τη σχολική χρονιά 2012-2013 το 27% των μαθητών σε περιοχές της Ελλάδας που έχουν πληγεί ιδιαίτερα από την κρίση, δηλώνουν ότι επιβιώνουν σε συνθήκες πείνας. Το 37% των μαθητών δηλώνουν ότι ζουν σε κατάσταση επισιτιστικής ανασφάλειας και μόνο το 36% των μαθητών δηλώνει ότι έχει επάρκεια τροφής. Τα στοιχεία αυτά προέκυψαν από 16.000 ερωτηματολόγια που διανεμήθηκαν σε μαθητές 152 σχολείων σε περιοχές της Ελλάδας που πλήττονται ιδιαίτερα από την οικονομική κρίση. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι αντίστοιχα ποσοστά επισιτιστικής ασφάλειας παρατηρούνται σε χώρες όπως: Νότιος Αφρική (31%), Μπουρκίνα Φάσο (27%), Ινδονησία (21%), ενώ σε λιγότερο δυσμενή θέση από τις φτωχές περιοχές της Ελλάδος βρίσκεται η Ζιμπάμπουε (52%), η Μοζαμβίκη (43%) και το Μαλάουι (52%).

Η ΜΚΟ «Prolepsis» ξεκίνησε πέρυσι ένα πιλοτικό πρόγραμμα προσφέροντας ένα σάντουιτς, φρούτα και γάλα σε 34 δημόσια σχολεία, όπου είχαν σημειωθεί τα περισσότερα περιστατικά υποσιτισμού. Το ποσοστό των υποσιτισμένων μαθητών ήταν μεγαλύτερο του 50%. Μετά το πρόγραμμα, το ποσοστό αυτό έπεσε στο 41% και με την δωρεά 8 εκατομμυρίων δολαρίων από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (Ι.Σ.Ν.), το πρόγραμμα φέτος καλύπτει 20.000 μαθητές σε 120 σχολεία. Στο Πρόγραμμα Σίτισης και Υγιεινής Διατροφής για το σχολικό έτος 2013-14 πέρα από το Ι.Σ.Ν., συμμετέχουν και το Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου (Κ.Ι.Κ.Π.Ε), η φαρμακευτική εταιρία Janssen και ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός της Johnson&Johnson, Corporate Citizenship Trust. Ο στόχος του προγράμματος είναι διττός: θα δώσει ανάσα σε 50.000 μαθητές και έτσι εισάγονται στα σχολεία και στην οικογένεια, νέα διατροφικά πρότυπα και συνήθειες που προάγουν την υγιεινή ζωή. Το Ίδρυμα σε ρόλο παιδαγωγού θα κάνει και ημερίδες κάτι που έχει αρχίσει να δέχεται κριτικές από φωνές που αντιδρούν στο να αντιμετωπίζονται οι άνθρωποι ως επαίτες… Το σχολείο μας έχει ενταχθεί σ’ αυτό το πρόγραμμα. Είναι νωρίς να μιλήσει κανείς γι’ αυτό. Απλά, έχει δοθεί μια προσωρινή λύση που ελπίζουμε να μην είναι η μόνιμη!

Ο κ. Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, Υπουργός Παιδείας, δήλωσε ότι η κυβέρνηση εξασφάλισε χρηματοδότηση από την Ε.Ε. , για να προσφέρει γάλα και φρούτα στα σχολεία και κουπόνια για ψωμί και τυρί.

Γράφοντας τα παραπάνω, δεν μπορώ να ξεχάσω τα λόγια της μάνας από το σχολείο του Πειραιά: «Πέρυσι που είχα δουλειά, μπορεί να πετούσα και φέτες από μπαγιάτικο ψωμί. Τώρα σπάω το κεφάλι μου να βρω ένα τρόπο να τα καταφέρουμε. Όταν πεινάς ζαλίζεσαι και μετά κοιμάσαι. Έτσι φεύγει η πείνα». Και φυσικά, τα λόγια της δασκάλας: « Δεν είμαστε απλοί υπάλληλοι που κάνουμε τη γραφική δουλειά μας και κάπου εκεί τελειώνουμε. Δεν μπορούμε να αδιαφορήσουμε άλλο πια. Δεν μπορούμε να περιμένουμε άλλο πια. Είμαστε δάσκαλοι, εκπαιδευτικοί, παιδαγωγοί. ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΝΘΡΩΠΟΙ! Θα επιτρέψουμε να καταστραφούν τα παιδιά; Θα επιτρέψουμε να χαθεί το μέλλον της πατρίδας μας; Θα αδιαφορήσουμε;»

* Η Γεωργία Τραγούδη είναι δασκάλα ειδικής αγωγής στο 60ο δημοτικό σχολείο Αθήνας, με μεταπτυχιακές σπουδές στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση.

Πηγές: Στοιχεία ανασύρθηκαν από το διαδίκτυο στις 26/11/2013

1.http://www.i-typos.gr/%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%AF-%CE%BA%CF%81%CE%AF%CF%83%CE%B7-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1-%CF%80%CE%B5%CE%B9%CE%BD%CE%B1%CF%83/

3.https://sxoliastesxwrissynora.wordpress.com/2012/04/25/%CE%BF-%CE%B8%CF%81%CE%AF%CE%B1%CE%BC%CE%B2%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%B1%CF%80%CE%B9%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D-450-%CE%B5%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%BC%CE%BC/

4.http://www.sxedio-b.gr/index.php/articles/item/287-ipositismosspain

5.http://efhmeris.blogspot.gr/2013/03/blog-post_8655.html

6.http://antikleidi.com/2012/05/27/food_and_nutrition_crisis/

7.http://kourdistoportocali.com/post/31368/pinasxolia

8.http://www.paidevo.gr/?p=1901

9.http://www.madata.gr/epikairotita/social/167477.html

10.http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26511&subid=2&pubid=112973002

12.http://www.theinsider.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=25142;p-mandrabelis-laikismos-kai-teratologia-oi-lipothymies-qpeinasmenonq-paidion-sta-sxoleia&catid=3;society&Itemid=41